Vrouwen in de klassieke muziek

Vrouwen in de klassieke muziek. Het kan hier gaan om vrouwelijke componisten, maar ook om vrouwen die klassieke muziek ten uitvoer brengen:  vrouwelijke violisten, vrouwelijke pianisten, zangeressen of vrouwelijke dirigenten. Noem het maar op! Er zijn natuurlijk lang niet zoveel vrouwelijke als mannelijke muzikanten die hun sporen hebben nagelaten in de muziek. Vrouwen hoorden lange tijd niet thuis op een podium. Ze mochten in de salons van hun deftige echtgenoten achter de piano gaan zitten, er bij zingen desnoods. Maar dat was het dan ook wel…
In de achttiende eeuw mocht een vrouw wat meer, maar lang niet alle instrumenten, die in de klassieke muziek gebruikt worden, mocht ze bespelen. Een vrouw die een cello of een contrabas bespeelde, die dus haar instrument tussen haar benen klemden…Wel foei!

Vrouwen in de klassieke muziek A t/m M

Cécilia Bartoli

Cecilia Bartol (1966)i is een Italiaanse mezzosopraan die haar eerste kleine rolletje al had op negenjarige leeftijd. Ze zingt vooral barok muziek. Mozart en Rossini. Ze heeft gewerkt met de groten der aarde, zoals Herbert von Karajan. Ze houdt zich ook bezig met onderzoek en het voor het eerst op cd zetten van onbekende of niet gespeelde composities van componisten als  Christoph Willibald Gluck, Antonio Salieri en Anton Vivaldi. Hier voor heeft ze verschillende prijzen ontvangen.

Amy Beach

Amy Beach (1867-1944) was de eerste vrouwelijke Amerikaanse componiste en pianiste. Geboren halverwege de negentiende eeuw had ze haar successen tot in de twintigste eeuw. Ze was een wonderkind, ze componeerde al toen ze vier jaar oud was.

Hildegard von Bingen

Dat vrouwen pas muziek mochten maken in de twintigste eeuw wordt gelogenstraft door Hildegard von Bingen, die geboren aan het eind van de elfde eeuw vanuit haar nonnenklooster haar composities heeft nagelaten.

Henriette Bosmans

Nederlandse pianiste en componiste, die werd geboren aan het eind van de negentiende eeuw en haar successen vierde van het begin van de eerste wereldoorlog tot haar dood in 1952. Ze had een openlijke relatie met de negen jaar jongere celliste Frieda Bellinfante, wat zeker voor die tijd (100 jaar geleden) best bijzonder was.

Catherine Bott

Catherine Bott (1952) is een Britse sopraan die naast haar barokke werk ook een televisie carrière heeft. Ze zong veelal barok muziek.  Maar ze was ook lid van de Engelse Baroque-jazz crossover groep, the Swingle Singers 

Nadia Boulanger

Nadia Boulanger (1887 – 1979)  was een dochter van de beroemde Franse componist-pianist Ernest Boulanger. Ze werd erg beroemd als componiste maar na de dood van haar zusje Lili Boulanger verklaarde ze nooit meer te zullen componeren. Ze zette zich in voor jonge vrouwelijke musici, trad op als organiste en gaf les

Lili Boulanger .

Lili Boulanger(1893 -1918) was een Franse componiste aan het begin van de twintigste eeuw, die de club 27 niet bereikt heeft. Ze stierf aan een longontsteking voor dat ze haar 25ste verjaardag kon vieren. Ze groeide op in een muzikaal gezin en omgeving. Ondanks haar korte leven heeft ze een redelijk omvangrijk oeuvre nagelaten.

Francis van Broekhuizen 

Francis van Broekhuizen (1975) is bij het grote publiek vooral bekend vanwege haar humoristische optredens tijdens het televisieprogramma Maestro en tal van andere tv-optredens waaronder meedoen aan de slimste mens, waar ze de finale haalde. Van beroep is ze toch vooral operazangeres, hoewel ze ook schitterde als moeder-overste in de Sound of Music.

Montserrat Caballé 

De Spaanse zangeres Montserrat Caballé (1933-2018) zong in het spoor van Maria Callas vooral Italiaanse opera’s, maar bij het grote publiek werd ze pas echt bekend door haar duet met Freddie Mercury als opening van de Olympische Spelen van Barcelona.

Maria Callas

Maria Callas (1923-1977) was natuurlijk geen componiste, maar een meer dan verdienstelijk zangeres. De Griekse zangeres was een poosje gehuwd met een Italiaans industrieel en ze vertolkte dan ook vaak opera’s van bekende Italiaanse componisten, zoals Verdi en Puccini.

Cecile Chaminade 

Cecile Chaminade was een Franse componiste die halverwege de negentiende eeuw werd geboren en leefde tot diep in de twintigste eeuw. Ze trad als eerste vrouwelijke componist toe tot het Legioen van eer.

Cristina Deutekom

Cristina Deutekom (1931-2014). Haar naam was:Stientje Deutekom-Engel, ze noemde zichzelf eerst Cristne, later Christina  en nog later liet ze de voornaam helemaal weg. Ze was een Nederlandse operazangeres die met name in Italië grote successen kende en vele bijnamen had, zoals de Nederlandse nachtegaal, la Voce of la Deutekom. Ze begon enigszins onopvallend en werd ontdekt door niemand minder dan Elisabeth Schwarzkopf, die haar voorstelde aan haar manager Rudi Rotherberger, die haar groot maakte. Ze werd vooral beroemd in het buitenland.

Jacqueline Fontyn 

Jacqueline Fontyn(1930) is een Belgische contemporaine componiste die in 1993 in de adelstand werd verheven en de titel Barones mag dragen. Ze geeft wereldwijd masterclasses voor compositie.

Sofia Goedaidoelina 

Sofia Goedaidoelina (1931) is een hedendaagse Russische componiste. Zij  weigerden zich te conformeren aan het door de autoriteiten opgelegde socialistisch realisme Ze richtte samen met anderen een ensemble op dat zich specialiseerde in het improviseren met zeldzame Russische, Kaukasische, Centrale en Oost-Aziatische traditionele muziek- en slaginstrumenten. Westerse musici voerden deze werken uit, en zo kreeg ze toch bekendheid. Sinds 1992 (na de val van de Sovjet-Unie)  woont ze in een gehucht in Duitsland.

Elisabeth Jacquet de la Guerre 

Elisabeth Jacquet de la Guerre (1665-1929) was een Zeventiende-eeuwse Franse componiste en klaveciniste. Ze is een van de belangrijkste vrouwelijke componisten van voor 1800 en ze droeg veel van haar muziek op aan haar tijdgenoot Lodewijk de Veertiende.Beroemde maîtresses van Lodewijk de Madame de Montespan en Madame de Maintenon zorgden ervoor dat zij zich kon ontwikkelen.

Janine Jansen

Janine Jansen (1978) is een internationaal vermaard violiste, die heeft gewerkt met de grote der aarden, waaronder met Ashkenazy wat haar wereldwijde doorbraak betekende. Als waardering voor de “fenomenale wijze” waarop Janine Jansen volgens de jury invulling geeft aan haar uitvoerend kunstenaarschap, kreeg zij in 2018 de Johannes Vermeer prijs. Deze dankte zij onder andere aan het feit dat ze zich inzet voor jong talent

Patricia Kopatchinskaja 

Patricia Kopatchinskaja (1977)is een hedendaagse violiste. Ze werd geboren in Moldavië in 1977 nog Sovjet-Unie, maar volgde haar muzikale opleiding in Oostenrijk en Zwitserland. Ze is een kind uit een hele muzikale familie. Omdat haar ouders veel weg waren in verband met optredens, woonde ze als kind bij haar grootouders

Tania Kross

Tania Kross (1976)  De op Curaçao geboren Nederlandse operazangeres Tania Kross die bij het grote publiek bekend werd door haar deelname aan `Wie is de mol` en sindsdien regelmatig optreed in populaire TV-programma’s. Daarnaast doet Tania veel aan de bevordering van muziek, zo is zij ambassadeur van muziek telt.

Sabine Lutzenberger

Sabine Lutzenberger (1964) is een Duitse mezzosopraan, die haar studie in middeleeuwse en renaissance zang in Zwitserland voltooide in 1990 Ze word beschouwd als een pionier op het gebied van de middeleeuwse muziek. Ze zingt van de Middeleeuwen tot nu

Véronique Malet

Veronique Malet is een Franse Mezzosopraan die vooral bekend is van haar operawerk, maar daarnaast ook van haar cantates Francoises.

Elena Margolina 

Van de Duitse pianiste Elena Margolina, die geboren is in Oekraïne, is niet veel meer bekend dan dat ze afstudeerde in 1996 als concertpianiste aan de Rimsky-Korsakov Academie.

Fanny Mendelssohn 

Fanny Mendelssohn( 1804-1847) was een van de eerste vrouwelijke componisten. Ze was waarschijnlijk getalenteerder dan haar jongere broer Felix, die veel bekender is geworden, maar aan het begin van de negentiende eeuw speelde het nogal een grote rol of je man of vrouw was.

Lisa Milne 

Lisa Milne (1971) is een jonge Schotse sopraan, die behoorlijk veel rollen al heeft gezongen en op dit moment les geeft op de  Aberdeen City Music School.

Thea Musgrave 

Thea Musgrave (1928) is een hedendaagse Schotse componiste, die naast opera’s en concerten ook veel componeerde voor het muziektheater. Ze studeerde bij Nadia Boulanger

Vrouwen in de klassieke muziek N t/m Z

Anne Sofie von Otter 

De Zweedse Mezzosopraan Anne Sofie von Otter (1955) is vooral bekend als operazangeres, maar ze maakte ook af en toe uitstapjes naar de populaire hedendaagse muziek. Ze woont in Stockholm.

Frédérique Petrides 

Frédérique Petrides (1903-1983) was een Belgisch-Amerikaanse dirigente, die in Antwerpen is geboren en al op jonge leeftijd emigreerde naar de Verenigde Staten waar ze onder andere dirigente was van het Orchestrette Classique. Ze was ook de drijvende kracht achter de nieuwsbrief Women in music.

Kaija Saariaho 

Kaija Saariaho (1952) is een hedendaagse Finse componiste die bekend geworden is met haar elektro-akoestische werken. Ze staat nog steeds bekend als een componiste die intensief de mogelijkheden van elektronische muziek benut, in al haar facetten, ook al schrijft ze nu toch andere muziek

Elisabeth Schwarzkopf 

Elisabeth Schwarzkopf (1915-2006)  Was een Duitse sopraan die door kenners wordt beschouwd als een van de beste aller tijden. Haar lange carrière liep van vlak voor de Tweede Wereldoorlog tot eind jaren 70. Haar oorlogsverleden(in 1938 werd ze lid van de NSDAP, ze trad op in Heimat-films en zong voor de SS aan het oostfront.) heeft er voor gezorgd dat ze nooit zo beroemd is geworden als Maria Callas bijvoorbeeld. Later nam ze de Britse nationaliteit aan, wat kon omdat ze met de Britse platenproducent Walter Legge was getrouwd.

Clara Schumann

Clara Schumann(1819-19-896) is nog zo’n 19de-eeuws talent, dat al piano speelde en componeerde lang voordat ze de naam van haar haar beroemde echtgenoot Robert Schumann aannam. Men zegt dat ze beter was dan haar echtgenoot. We zeiden het al eerder: voor vrouwen was er weinig plaats in de klassieke muziek

Ethel Smyth 

Ethel Smyth (1858-1944) was een Engelse componiste uit het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw, die naast haar muzikale carrière ook nog de suffragettebeweging aanvoerde. Ze kwam uit een keurige Victoriaanse Engelse familie met 8 kinderen. Haar vader heeft zich heftig verzet tegen haar keuze muziek te gaan studeren.

Barbara Strozzi 

Zeventiende-eeuwse Venetiaanse Componiste en zangeres Barbara Strozzi werd geboren in de invloedrijke Strozzi familie. Haar moeder was de dienstbode van de familie, maar haar vader wendde zijn invloed aan om de talenten van zijn dochter de kans te geven.

Joanna Strzelecka-Orlowska 

Joanna Strzelecka-Orlowska is een Poolse pianiste die vooral bekend is geworden door haar vertolkingen van Fanny Mendelsohn, maar weer niet zo bekend dat je iets kunt terugvinden op Youtube.

Joan Sutherland

Joan Sutherland(1926-2010) was een Australische sopraan die op latere leeftijd ook regelmatig als jurylid optrad bij de Koningin Elisabethwedstrijd. In principe leerde Joan zingen van haar moeder, die totdat Joan geboren was, ook klassiek zangeres was geweest. Ze had een glansrijke carrier als zangeres en was vooral bekend om het gemak waarmee ze heel hoge noten kon zingen.

Calliope Tsoupaki 

Calliope Tsoupaki (1963) is een hedendaagse Griekse componiste en pianiste, die lang in Nederland heeft gewoond en gewerkt en sinds 2018 de titel componist des Vaderlands mag voeren. Zij begon haar studie in Athene, maar ronde haar studie af aan het conservatorium in Den Haag. En speelde een belangrijke rol in d eontwikkeling van d eklassieke muziek

Galina Ustvolskaya

Galina Ustvolskaya(1919-2006) was een Russische twintigste eeuwse componiste. Ze was een leerlinge van Shostakovich.Ze was een zeer eigenzinnige componist en zei van zich zelf dat ze met geen enkele andere muzikant te vergelijken was. Haar composities vielen ook op door de ongebruikelijke keuze van instrumenten.

Emmy Verhey

Emmy Verhey(1949) was een Nederlandse violiste, die in 1961 op twaalfjarige leeftijd debuteerde. Men noemde haar een wonderkind, vanaf haar  8^ste kreeg ze  – bij hoge uitzondering  – les van Hongaars-Nederlandse vioolpedagoog Oskar Back. Ze is geroemd en gelauwerd en stond 53 jaar op het podium.

Belle van Zuylen

In Belle van Zuylen (1740-1805) had Nederland al in de achttiende eeuw een vrouwelijke componiste. Helaas geen muziek van haar te vinden op YouTube. En dat terwijl ze echt een rol heeft gespeeld in de klassiek muziek van de 18de eeuw. Ze is vooral bekend gebleven door de duizenden brieven die ze schreef.

Tenslotte

Onze lijst vrouwen in de klassieke muziek is vast niet volledig, weet jij er nog een, spot jij een niet genoemde grootheid, vertel het ons. We zijn je dankbaar.

Lees ook: vrouwen in de countrymuziek