Nuttige handwerken, ik kreeg het op de basisschool...

Ik kreeg op de lagere school nuttige handwerken, een vak alleen voor meisjes. Jongens deden handenarbeid. Iets met hamers en zagen en hout. Zij kregen les van een meester, wij van een juf.
Nu ik op Google ronddwaal om mij eens in nuttige handwerken te verdiepen, leer ik dat dit het eerste vak was, wat een vrouw mocht geven. Jullie begrijpen: mijn hart bloedde.

Het is overigens een heel oud vak, dat al gegeven werd voor de echte scholen en de daar bijhorende leerplichtwet ontstond. Al in de 16^de en 17^de eeuw hebben er naai en breischooltjes bestaan. Die scholen waren, je raadt het, alleen voor meisjes.

Table of Contents

Nuttige handwerken: een verplicht vak

Vanaf 1878 staat nuttige handwerken verplicht op het rooster van de basisscholen. Volgens vele regeringsleiders konden wij meisjes echt niet zonder dit vak. Nu moet ik er wel bij zeggen, dat dit nu typisch een ontwikkeling is, die wij bijna niet meer kunnen begrijpen. Rond 1878 tot zo ongeveer1960, waren veel mensen echt arm, dat is een. En was er nog geen sprake van onze wegwerpmaatschappij, dat is twee. Geen Zeeman om even snel een nieuw T-shirt te scoren. Kleding werd heel veel zelf gemaakt en zelf hersteld.
Door meisjes te leren hoe dat moest, hoopte men heb een goede start in het leven als huismoeder te geven.

Er zat echter ook een PR kantje aan dat nuttige handwerken. Weliswaar was onderwijs verplicht, maar veel ouders hielden hun kinderen vaak thuis om te helpen met dit en met dat. En natuurlijk waren het vaak de meiden, die moesten helpen.
Wanneer ze op school nu iets nuttigs leerden, zoals sokken breien en sokken stoppen, zo dacht men (wat had een meisje aan boekenkennis)zouden de ouders minder geneigd zijn hun dochter thuis te houden.

In tijden van nood

Ik ging in 1961 naar school en zat precies midden in de omslag in Nuttige Handwerken. De jongere juffen deden tijdens de lessen leuke dingen, bij de oudere juffen werden pannenlappen gehaakt en sokjes gebreid. Ik had les van Juffrouw Smit, een van de oudere docenten.

Mijn vader heeft ooit aan juffrouw Smit gevraagd waarom zijn dochter toch van die saaie dingen moest maken. Haar antwoord luidde: “dat zijn dingen waar je niks aan hebt in tijden van nood”

Wist juffrouw Smit veel, dat er decennia van overvloed en gooi maar weg zouden aanbreken.
Ik haatte dat nuttige handwerken. Maar eerlijk is eerlijk: ik kan heel goed haken en breien en ik vind het heel erg leuk.

Een paar jaar geleden heb ik zelfs weer sokken leren breien bij mijn vriendin B. En dat zijn lekkere sokken, wil je niet weten!

lees ook eens: Ze hoeven hun skivakantie niet op te geven, de Heintjes