De kat in onze taal: een veelzijdig beest...

Lang geleden schreef ik een blog waarin ik me afvroeg, waarom we toch altijd zeggen: voor de kat z’n k**. Terwijl het toch alleen maar de kat HAAR k** kan zijn.
Helaas heeft niemand mij daar een antwoord op kunnen geven. Wellicht is dat omdat k** nu eenmaal geen net woord is. Maar het allitereert zo lekker met kat. Veel beter dan voor de kat z’n viool (weer manlijk zie je dat?) wat de nette versie van deze uitdrukking is.

Table of Contents

De kat: een veelzijdig beest

Hoewel de onnette variant de meest gebruikte is, tja wat niet mag, is altijd leuker, is er nog een heel scala aan variaties De Van Dale van 2005 vermeldt ook: *voor de kat z’n reet Ook niet erg netjes als je het mij vraagt. * Voor de kat z’n rozijn. Nu begin ik me af te vragen hoe ik rozijn moet duiden en voor de kat z’n linkeroog Dat is tenminste duidelijk. En als hekkensluiter hebben we dan nog voor de kat zijn staart.

Als de kat zich wast…

Op de basisschool leerden wij het gezegde: als de kat zich wast, krijgen we gewis een gast.
Onze meester legde glimlachend uit dat dit een heel ouderwetse uitdrukking was. In vroeger tijden waste men zich niet zo vaak… Wassen deed je als er – deftige – visite kwam. Dus tja, als de poes zich ijverig zat op te poetsen, dan moest dat wel voor visite zijn!
Dat gezegde is volgens mij helemaal verdwenen, ik heb het in geen eeuwigheden gehoord.

We hebben 48 spreekwoorden en gezegden waar onze huispoes een rol in speelt, ik wist niet dat het er zoveel waren. Zoals zo vaak het geval is, lijken ze soms erg op elkaar. Zo kan je zeggen: de kat heeft het gedaan, waarmee je bedoelt: niemand heeft het gedaan. Maar je kan hetzelfde zeggen en de uitdrukking: de kat van de bakker heeft het gedaan, gebruiken. Dat laatste vind ik leuker. Als dan niemand het gedaan heeft, laten we dan duidelijk zijn welke niemand we bedoelen.

Zo wijs als…

Tenslotte nog een gratis tip: we kennen allemaal wel iemand die uren kan staan oreren. En die maar niet genoeg van zijn eigen verhalen kan krijgen. We zeggen dan vaak: ” die denkt dat ie heel wat is” Doe dat niet meer. Zeg gewoon: “zo wijs als Salomons kat (=erg wijs denken te zijn) en kijk daar flink schijnheilig bij.